براساس آمار سازمان جهانی بهداشت 60 درصد از سالمندان جهان در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند و این میزان تا سال 2050 به 80 درصد میرسد.
طبق اعلام مسئولان بهداشتی، در کشور ما نیز مسیر جمیعت به سمت سالمندی پیش میرود.
براساس آخرین سرشماری صورت گرفته در کشور مشخص شد جمعیت سالمندان کشور 2 برابر شده و طبق پیشبینیها و براساس تحولات در هرم سنی جمعیت، در آینده، جمعیت سالمندان به شدت افزایش مییابد.
بنابر اعلام رسمی مسئولان وزارت بهداشت در حال حاضر بیش از 5 میلیون نفر از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل میدهند و تا سال 2050 بیست و شش درصد جمعیت ایران (حدود 5/18 میلیون نفر) سالمند خواهند بود، این در حالی است که براساس آمار موجود تغییراتی که در الگوی سنی جمعیت ایران در 30 الی 40 سال گذشته صورت گرفته است، نشان میدهد، جمعیت سالمندان کشور به سرعت در حال رشد است در صورتی که این میزان رشد جمعیت سالمند در کشورهای پیشرفته در 100 تا 200 سال صورت میگیرد و به همین علت، سازمان جهانی بهداشت با توجه به سرعت تغییرات جمعیتی در ایران، از افزایش جمعیت سالمندی در کشورمان به عنوان «سونامی خاموش در ایران» نام برده است و توجه مسئولان بهداشتی کشورمان را به ضرورت برنامه ریزی برای برخورداری از زندگی سالم برای این قشر عظیم جلب نموده است.
آنچه مسلم است این موضوع فقط مختص کشور ما نیست و براساس آمارهای رسمی سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر کل جمعیت جهان به سمت پیر شدن میرود و از این رو این سازمان شعار روز جهانی بهداشت در سال 2012 را «زندگی سالم، طول عمر بیشتر» اعلام کرده و از مسئولان سلامت همه کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه که دارای جمعیت سالمندی بیشتری هستند خواسته است تا برنامهریزیهای مراقبتی و بهداشتی خود را به این اولویت بهداشتی اختصاص دهند.
اما چه چالشهایی پیش روی سالمندان، که در آیندهای نه چندان دور یک چهارم جمعیت کشور را تشکیل میدهند، قرار دارد؟ متاسفانه به دلیل عدم آگاهی از چگونگی داشتن یک زندگی سالم، از جمله توجه به تغذیه صحیح، داشتن تحرک بدنی سالم، دوری از عادات مضر از جمله سیگار کشیدن، ضرورت انجام چکاپهای به موقع و مستمر، داشتن خواب مناسب و کافی، اختصاص زمان برای اوقات فراغت و داشتن روحیه شاد و دیگر مسایل موجب شده است که بیماریهای همراه با سالمندان نیز بیشتر شود به نحوی که اکثر سالمندان کشور از بیماریهایی مانند پوکی استخوان، فشارخون بالا و بیماریهای قلبی و عروقی رنج میبرند که به گفته مسئولان بهداشتی کشورمان اگر از هم اکنون برنامهریزی برای پیشگیری از ناتوانیها در سالمندان صورت نگیرد، در آینده با تعداد زیادی افراد سالمند ناتوان روبرو میشویم که بار بیماری و هزینههای درمانی زیادی را بر بیمهها تحمیل میکنند. از سویی دیگر با توجه به پیشینه اسلامی و فرهنگی کشورمان وضعیت سالمندان در کشور از جنبه مهم دیگری قابل بررسی است و آن موضوع «کرامت و عزت اجتماعی» سالمندان و توجه به نیازهای روانی و معنوی آنهاست.
به عبارتی ارتقای سلامت سالمندان الزاماً با مراقبت از بیماریهای آنان فراهم نمیشود بلکه پرداخت به کلیه ابعاد زندگی و رفتاری از مهمترین برنامههاست.
آنچه مسلم است امروز توانمندسازی سالمندان از طریق خود مراقبتی یکی از بهترین توصیهها برای ارتقای سطح سلامتی این گروه سنی است و توجه به ابعاد روحی و روانی در کنار سایر عوامل از اهمیت ویژهای برخوردار است.
سالمند قبل از هرچیز به احترام و حمایت عاطفی و معنوی اطرافیان و جامعه نیاز دارد و پیری و کثرت سن به معنای کهولت و عدم شادابی روح و جسم نیست و میتوان در عین پیری، شاداب و سرزنده نیست.
حال که سازمان جهانی بهداشت امسال، مقوله سلامت سالمندی را مورد توجه برنامههای بهداشتی کشورها قرار داده است، فرصتی است تا مسولان سلامت کشور با همکاری سازمانها و دستگاههای ذیربط با ارائه آموزشهای همگانی علاوه بر ارتقای سلامت جسمانی برای ارتقای فرهنگ ارجگذاری معنوی به سالمند، برنامهریزیهای لازم را برای تحقق شعار «زندگی سالم؛ طول عمر بیشتر» فراهم آورند چرا که قطار زندگی همه افراد جامعه از این ایستگاه خواهد گذشت.