هم به اشخاص جوانتر حمله میکند. به نظر میرسد که آلزایمر در اثر فاسد شدن سلولهای منطقه «هیپو کامپ» که معمولاً مقدار زیادی «استیل کولین» تولید میکنند به وجود میآید. سلولهای مغزی یا نرونهایی که آسیب دیدهاند، پلاکهایی جمع میکنند و به تعداد زیادی میمیرند. منطقه آسیب دیده مغز و استیل کولین در تشکیل خاطرات جدید وارد عمل میشوند. به همین دلیل یکی از نشانههای اصلی بیماری آلزایمر، ناتوانی در تحکیم یک یادگیری تازه (مثل یادآوری آدرس تازه) و دشواری در جهتیابی است. البته خاطرات رویدادهای دور معمولاً کمتر آسیب میبینند.
علت بیماری
با بالا رفتن سن و پیر شدن سلولها، ترشح ماده شیمیایی «سروتونین» کاهش مییابد. بدین ترتیب ارتباط بین سلولی و انتقال اطلاعات دچار مشکل میشود. این مشکل بیشتر از همه در بخش حافظه و خاطرات، خود را نشان میدهد. خاطرهها ترکیبی هستند از یادآوری دیدهها و شنیدهها و احساسات که برای یادآوری آنها مغز نیاز به برقراری یک ارتباط پیچیده سلولی بین همه بخشها دارد. به همین علت با بالا رفتن سن و کم شدن ترشح سروتونین در مغز، خاطرهها کمرنگ یا فراموش میشوند.
این بیماری همیشه به علت پیر شدن سلولها نیست. سکته مغزی که باعث از دست رفتن بخشی از سلولهای مغز میشود، یا شوک عاطفی پس از دست دادن عزیزی، میتوانند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهند.تحقیقات محققان دانشگاه کالیفرنیای جنوبی نشان میدهد بیماری آلزایمر یک بیماری ژنتیکی است. محققان این دانشگاه با انجام آزمایش بر روی هزار و ۲۰۰ مورد دو قلو اعلام کردند که ۷۱ درصد از موارد ابتلا به بیماری آلزایمر به دلایل ژنتیکی است. تحقیقات نشان داد بیماری آلزایمر اول به دلایل ژنتیکی بروز میکند و بعد عوامل محیطی.
نشانههای بیماری
در بیشتر موارد، بیماری آلزایمر در اشخاص سالمند و در فاصله زمانی ۸ تا ۲۰ سال رشد میکند. قربانی این بیماری، ابتدا افت حافظه پیدا میکند و اغلب گم شدن حتی در خانه خود بیمار نیز پیش میآید. به مرور زمان، بیمار جهتیابی خود را به شدت از دست میدهد، اشخاص و حتی اعضای خانواده خود را نمیشناسد، هیجانهای کودکانه نشان میدهد و از عهده نظافت خود و لباس پوشیدن بر نمیآید.
پیشگیری، مقدم بر درمان
همه ما، پیر و جوان میتوانیم یک دفترچه یادداشت و یک مداد در جیب خود یا در کنار تلفن داشته باشیم و پیامهای خود را خیلی راحت در آن بنویسیم. ما حتی میتوانیم یک تقویم به همراه داشته باشیم و رویدادهای پیشبینی شده، حتی کارهای روزمره را در آن بنویسیم.
اشخاصی که از افت حافظه رنج میبرند، میتوانند روی روزهایی که سپری میشود خط بکشند. میتوانند از داروهایی استفاده کنند که مقدار آنها برای هر روز از هفته و ماه مشخص شده است. برقراری نظم روزانه و کمک گرفتن از وسایل کمک حافظه بسیاری از سالمندانی را که توانایی تشکیل خاطرات تازه را ندارند، از دشواریهای حاد نجات دهد.
درمان
اگر یکی از اعضای خانواده دچار این بیماری است، حالت خصومت آنها را به خود نگیرید. محیط خانه را طوری تغییر دهید که فرد بیمار دچار آسیب بدنی نشود.اگر مراقبت از یکی از اعضای خانواده که دچار این بیماری است را به عهده دارید، از دیگران درخواست کمک کنید تا بتوانید به خود استراحت دهید. از این که نیاز به استراحت و فراغت دارید احساس گناه نکنید. حتی اگر بیمار از این مسأله احساس رضایت نداشته باشد.اگر گروه حمایتی برای خانواده بیماران آلزایمر وجود دارد به آن بپیوندید و اگر وجود ندارد، در ایجاد آن تلاش کنید.افراد مراقبتکننده از بیمار میتوانند برخی از مشکلات بیمار را با اجرای بعضی کارها کاهش دهند.مانند تکرار، برای بیمارانی که مشکلی در حافظه دارند شاید یادآوریِ مکرر کمککننده باشد. یک گفتگوی صمیمانه مختصر و در عین حال قوی هم میتواند بیمار آشفته را آرام کند. و منحرف کردن ذهن بیمار، که قدم زدن با بیمار میتواند در این زمینه کمککننده باشد.
داروها
خیلی از داروهایی که برای مشکلات دیگر مصرف میشوند، میتوانند باعث گیجی یا خوابآلودگی شوند. این داروها را باید در حد امکان قطع کرد. هماکنون داروهای زیاد دیگری مورد بررسی هستند. بعضی از آنها برای کنترل علائم آشفتگی مفید هستند. داروهای جدیدی که با نسخه پزشک تجویز میشوند، ممکن است پیشرفت بیماری را در بعضی از بیماران به تأخیر اندازد.
مصرف خشکبار به خصوص فندق به تقویت حافظه کمک میکند. فندق دارای پیش ماده سروتونین است. مصرف فندق باعث افزایش ترشح این ماده شیمیایی مخصوص در مغز میشود.
فعالیت و رژیم غذایی
تا حدی که امکان دارد بیمار آلزایمری باید فعالیت خود را حفظ کند. با پیشرفت بیماری، نهایتا تمامی فعالیتها نیاز به نظارت خواهند داشت. رژیم غذایی عادی. نهایتاً بیمار برای غذا خوردن به کمک نیاز خواهد داشت.
آیا این بیماری حالت ارثی هم دارد؟
سن بالا، سابقه خانوادگی، زن بودن و سندرم داون، مهمترین عوامل خطر ساز برای آلزایمر هستند. در جمعیتهای غربی، خطر تجربی آلزایمر در سرتاسر عمر، ۵ درصد است. اگر بیماران، خویشاوند درجه اولی داشته باشند که آلزایمر در او پس از ۶۵ سالگی بروز کرده باشد، خطر نسبی ابتلای آنها ۳ تا ۶ برابر افزایش مییابد. اگر بیماران، خواهر یا برادری مبتلا به آلزایمر پیش از ۶۰ سالگی و نیز یک والد مبتلا باشند، خطر نسبی آنها ۷ تا ۹ برابر میشود.داشتن زندگیهای فعال، شرکت در برنامههای جمعی، گوش کردن به اخبار و از همه مهمتر یاد گرفتن یک چیز جدید مثل یک زبان جدید، مغز را فعال نگاه میدارد. برای تقویت حافظه نیاز به داروی خارجی و گرانقیمت نیست.